تب خونریزی دهنده کریمه - کنگو | Crimean-congo hemorrhagic fever - CCHF چیست؟
تب خونریزیدهنده کریمه-کنگو یک بیماری حاد تبدار و خونریزی دهنده است که از طریق گزش کنه یا تماس با خون یا ترشحات یا لاشه دام و انسان آلوده منتقل میشود.
بیماری اولین بار در سال ۱۹۴۴ در کریمه اوکرائین شرح داده شد و نام تب خونریزی دهنده برای آن اعلام گردید. در سال ۱۹۶۹ معلوم شد پاتوژن ایجاد کننده تب خونریزی دهنده کریمه کنگو مشابه همان بیماری است، که در سال ۱۹۵۶ در کنگو مشاهده گردیده است از این رو ارتباط این دو مکان و بیماری باعث اسم فعلی شد. CCHF در انسان بیماری شدیدی همراه با مرگ و میر حدود ۳۰ ٪ ایجاد میکند و شیوع بیمارستانی آن نیز بسیار بالا میباشد.
علائم و نشانه های تب خونریزی دهنده کریمه - کنگو | Crimean-congo hemorrhagic fever - CCHF
علائم بالینی چهار مرحله دارد:
دوره کمون بیماری به طور متوسط چهار روز و حداکثر دوازده روز میباشد. معمولاً تا روز چهارم علائم غیر خونریزی مانند تب، سردرد، احساس سرما، خستگی درد عضلانی، پرخونی صورت، پرخونی ملتحمه و چشم، استفراغ و دردهای بالای معده میباشد. علائم خونریزی از روز چهارم شروع میشود که به صورت پتشی در مخاط دهان و پوست، خونریزی از لثهها، بینی، معده، روده و رحم و زیر پوست ناحیه ساق پا و دستها ظاهر میشود. مرگ بیمار ناشی از شوک، کم خونی خونریزی شدید ریوی، عفونت منتشر و اختلال انعقادی داخل عروقی پیش روندهاست.
علل و عوامل خطرساز تب خونریزی دهنده کریمه - کنگو | Crimean-congo hemorrhagic fever - CCHF
عامل بیماری CCHF ویروسی از گروه آربوویروس خانواده بونیاویریده جنس نایروویروس است که تحت عنوان ویروسهای بندپابُرد (arthropod-borne virus) میباشد. شایعترین ناقلها کنهای به نام هیالوما میباشد.
همهگیرشناسی (اپیدمیولوژی)
ویروس CCHF به وسیله کنه هیالوما منتقل میشود. مخزن ویروس در طبیعت اصولاً کنهها میباشد و گاو، گوسفند، بز و خرگوش نیز به عنوان مخزن مطرح میباشند. این ویروس از طریق تماس مستقیم با خون یا ترشحات بیمار، لاشه حیوان آلوده (انتقال به قصابها و سلاخها) سبب ایجاد همهگیریهای ناگهانی میگردد. این بیماری بیشتر در مناطق صحرایی آفریقا، اروپای شرقی، خاور میانه عراق، هند، افغانستان، پاکستان، ایران و غرب چین مشاهده میگردد. شیوع بالایی از بیماری در بین پرسنل نظامی کارکنان بیمارستانها، کشاورزان و اشخاصی که با دام سروکار دارند مشاهده میگردد. بیماری در فصول گرم سال از اواخر فروردین تا اواخر شهریور (زمان رشد و تکثیر کنهها) شیوع پیدا میکند. مواردی در بین اعضای خانواده بیمار و پرسنل پزشکی بعد از آلودگی با خون یا ترشحات بیمار رخ دادهاست. پرندگان به بیماری مقاومند (غیر از شترمرغ) لیکن میتوانند با پخش کنههای آلوده باعث اپیدمی گردند. بیماری در حیوانات بدون علامت میباشد.راه انتقال بیماری
ویروس CCHF اصولاً در طبیعت به وسیله کنههای سختگونه Hyalomma منتقل میشود، ولی به وسیله گونههای دیگر نیز منتقل میگردد. ویروس CCHF توانائی انتقال از طریق تخم (Transovarion transmission) و نیز انتقال در مراحل مختلف بلوغ کنه (Transstadial survival) را دارد.مهمترین راه آلودگی کنه، خونخواری کنه Hyalomma نابالغ از مهرهداران کوچک میباشد. یک بار آلودگی موجب میشود کنه در تمام طول مراحل تکامل آلوده باقی بماند و کنه بالغ ممکن است عفونت را به مهرهداران بزرگ مثل دامها منتقل کند، ویروس یا آنتیبادی آن، در کنه Hyalomma در مناطق وسیع دنیا پیدا شده است و عفونت در انسان پس از گزش کنه آلوده یا له کردن آن روی پوست نیز ایجاد میشود.
بیماری به وسیله خرگوشصحرائی، جوجهتیغی، گوسفند و گاو به نقاط مختلف توسعه مییابد. در جنوب آفریقا آنتیبادی علیه ویروس CCHF از سرم زرافه، کرگدن، گاو کوهی (eland)، بوفالو، گورخر و سگها جدا شده است. تعداد زیادی از پرندگان به عفونت مقاوم هستند اما شترمرغ حساس است. ویرمی در حیوانات نشخوارکننده اهلی مثل گاو، گوسفند و بز به مدت یک هفته پساز آلودگی باقی میماند.
بیماری در حیوانات اهلی هیچ گونه علائم مشخصی ندارد و خطر انتقال بیماری در انسان در طی ذبح حیوان آلوده و یا یک دوره کوتاه پس از ذبح حیوان آلوده وجود دارد (به دنبال تماس با پوست یا لاشه حیوان). هم چنین تماس با خون و بافت بیماران بخصوص در مرحله خونریزی یا انجام هرگونه اعمالی که منجر به تماس انسان با خون، بزاق، ادرار، مدفوع و استفراغ آنها گردد باعث انتقال بیماری میشود.
بیمار در طی مدتی که در بیمارستان بستری است به شدت برای دیگران آلودهکننده است، عفونتهای بیمارستانی بعد از آلودگی با خون و یا ترشحات بیماران شایع میباشند.
درمان بیماری تب خونریزی دهنده کریمه - کنگو | Crimean-congo hemorrhagic fever - CCHF
درمان تب کنگو در درجه اول، درمان حمایتی است. توجه دقیق به تعادل مایعات بدن و تصحیح اختلالات الکترولیتی، اکسیژن و پشتیبانی همودینامیک و درمان مناسب عفونت های ثانویه از جمله این اقدامات درمانی است. ویروس در شرایط آزمایشگاهی به داروی ضد ویروسی ریباویرین حساس است. استفاده از این دارو در درمان بیماران مبتلا به تب کنگو با برخی سودمندی ها همراه بوده و گزارش شده است.
بهبود
تاثیرات طولانی مدت عفونت CCHF در بازماندگان این بیماری به اندازه کافی مورد مطالعه قرار نگرفته است تا مشخص شود آیا عوارض خاصی وجود داشته یا خیر؟ با این وجود دوره بهبود این بیماری آهسته است.پیشگیری
- بیمار مشکوک به CCHF باید ایزوله شود و با افراد خانواده و پرسنل بیمارستانی در تماس نباشد. کلیه وسایل بیمارستانی مانند ماسک، دستکش، روپوش، پیش بند، لولههای خون، سرنگهای استفاده شده و هر وسیلهای که با ترشحات بیمار درتماس بوده باید سوزانده شود.
- کشاورزان و دامدارانی که با حیوانات تماس دارند از مواد دافع حشرات روی پوست و لباس خود استفاده کنند. مواد دافع حشرات که محتوی DEET (دی اتیل تولوامید) هستند موثرترین ماده دافع کنه شناخته شده اند.
- سمپاشی منازل و اصطبلها جهت کاهش کنهها
- مصرف مواد ضد عفونی جهت گندزدایی توالتها، محیط آلوده به خون و ترشحات بیمار
- به دلیل اینکه متأسفانه دام بدون علامت است، باید از مصرف گوشت تازه خودداری شود و دام پس از ذبح تا ۲۴ ساعت در دمای منفی ۱ تا ۴ قرار گیرد تا ویروسهای آن کشته شوند و پس از آن مصرف شود.
- در هنگامی که پرسنل مراقب بیمار در معرض تماس پوستی یا پوستی مخاطی با خون، مایعات بدن و یا فضولات بیمار قرار میگیرند بایستی فوراً سطح آلوده را با آب و صابون بشویند.
- از خرید گوشتهای بازرسی نشده بدون مهر دامپزشکی (کشتار غیرمجاز) خودداری کنید.
- کارکنان بهداشتی و درمانی و افرادی که با خون، ترشحات بدن بیمار و یا بافتهای آلوده بیماران تماس داشتهاند باید مرتب و حداقل تا چهارده روز پس از تماس تحت نظر بوده و درجه حرارت بدن آنها هر روز کنترل شود و در صورت ظهور علایم بالینی مطابق با تعریف مورد محتمل بلافاصله درمان برای آنان شروع شده و اقدامات بعدی بعمل آید.
برچسب ها :